Selamlar Dostlar, Tarihsel Süreç serisinin ikinci yazısına hoşgeldiniz. Bu yazımda tarihte ve günümüzde yaşamış olan bazı önemli isimleri, yaptıklarını ve hayatlarını inceleyeceğiz. Dilerseniz Robert Morris ile başlayalım.
Robert Morris
Harvard, Massachusetts Institute of Technology (MIT) ve Cornell diplomalarıyla tüm zamanların “en eğitimli” bilgisayar korsanlarından biri olarak kabul edilen Robert Tappan Morris, kendi icadı olan ve internetteki ilk bilgisayar solucanı olarak bilinen Morris Solucanı ile ismini duyurmuş bir bilgisayar korsanı. Viaweb ve Y Combinator’un kurucularından biri olan Morris, MIT’nin Elektronik Mühendisliği ve Bilgisayar Bilimi bölümünde profesör olarak çalışmalarına devam ediyor.
1965 yılında Amerika’da dünyaya gelen Morris’in babası, Ulusal Güvenlik Ajansı’nda (NSA) üst düzey bir bilim adamı olarak çalışıyordu. Bu nedenle henüz çocuk yaşta bilime ilgi duymaya başlayan Morris, özellikle bilgisayar ve iletişim teknolojilerine merak salmıştı. Lisans eğitimini Harvard Üniversitesi’nin Bilgisayar Bilimleri bölümünde tamamladıktan sonra, master eğitimine Cornell Üniversitesi’nin Bilgisayar Bilimleri bölümünde devam etmeye başladı. Henüz 23 yaşında olan Morris, master projesi olarak deneysel, kendini kopyalayan, kendi kendine yayılan, aynı zamanda internete de enjekte edilebilen bir programın üzerinde çalışıyordu. Morris, kendi soyadından yola çıkarak Morris Solucanı adını verdiği bu programı, 2 Kasım 1988 tarihinde denemeye karar verdi. Fakat bu deneyi eğitimini sürdürdüğü Cornell Üniversitesi yerine Harvard Üniversitesi’nin internet sisteminde test etmeyi planlayan Morris, böylelikle hem kimliğini hem de solucanın Cornell’den geldiğini gizleyebileceğine inanıyordu. Deney esnasında fark edeceği bir hata ise, Morris’in başına büyük belalar açacaktı.
Morris solucanı Harvard’ın sistemine gönderdiğinde, solucanın makinelerde yol açtığı yeniden kopyalama ve yayılma işleminin, tahmin ettiğinden çok daha hızlı bir oranda gerçekleştiğini gördü. Bu hata, çok ciddi bir riski de beraberinde getirmiş, ülke genelindeki internet bağlantılı sistemlerin %10’u ya tamamen bozulmuş ya da devre dışı kalmıştı. Virüsün daha fazla yayılmasına engel olmak isteyen Morris, Harvard ağı üzerinden tüm programcılara anonim bir mail göndererek solucanı nasıl yok edeceklerini ve yayılmasını nasıl engelleyeceklerini tarif etti. Fakat Harvard ağı çoktan kullanım dışı kaldığından mail kimseye ulaşamadı. Hızla yayılan solucan üniversitelerden askeri kurumlara, hastanelerden emniyet birimlerine kadar sayısız kurumun sitesini etkilemişti. Ayrıca solucan, hedef sistemlerdeki birçok açığı istismar etmişti. Bunlar arasında Unix Sendmail de bulunuyordu. Amerikan yetkililerin tahminlerine göre solucanın yol açtığı zarar 100.000 dolarla 10 milyon dolar arasındaydı. Morris solucanının kontrolden çıkan ilk deneyi, böylesine ciddi bir zarara yol açmıştı.
Solucan deneyini yapan kişinin Morris olduğunun tespit edilmesi çok uzun sürmedi. Bilgisayar Dolandırıcılığı ve Suistimali Yasası kapsamına yargılanan Morris, tartışmalı bir duruma yol açmıştı; çünkü Morris yasada belirtildiği gibi bilgisayar sistemlerini suiistimal etme “niyetiyle” hareket etmemiş, bu durum kontrolden çıkan deneyi neticesinde ortaya çıkmıştı. 1990 yılının Aralık ayında, 8 ay süren dava sonuçlandı. Morris 10.050 dolar para cezasına çarptırılırken, 400 saat kamu hizmetinde bulunmasına ve 3 yıl şartlı tahliyesine karar verildi. Morris, Bilgisayar Dolandırıcılığı ve Suistimali Yasası çerçevesinde ceza alan ilk kişi olarak da kayıtlara geçti.
1994 yılına kadar bütün cezalarını tamamlayan Morris, bilgisayar ve internet sistemleri üzerine yaptığı çalışmalara Harvard ve MIT’de devam etti. 2006 yılında ise profesör ünvanını alarak MIT’nin kadrosuna katıldı. Viaweb ve Y Combinator’ın kurucularından olan Morris, Meraki Networks gibi saygın şirketlere danışmanlık yapıyor.
Mark Abene
Mark Abene: ‘Masters of Deception’ adlı hacker grubunun kurucu üyelerinden olan Mark Abene, ‘Phiber Optical’ takma ismini kullanarak Amerika’daki binlerce genci telefon sistemlerinin çalışma prensiplerini araştırmaya özendirdi. Amerikan Federal Mahkemesi, ibret olsun diye Mark Abene’yi 1 yıl hapse mahkûm etti. Hapishanede kutlamalarla karşılanan Abene, daha sonra New York Magazine tarafından “New York’un en zeki 100 kişisinden biri” olarak ilan edildi.
Richard Stallman
Richard Matthew Stallman (İnternet ortamında kullanılan kısaltması rms; d. 16 Mart 1953), ABD’li özgür yazılım aktivisti, sistem uzmanı ve yazılım geliştiricisi. GNU projesi ve Özgür Yazılım Vakfı’nın kurucusudur.
Eylül 1983’de, Unix-benzeri işletim sistemi oluşturmak amacıyla işletim sistemi çekirdeği (kernel) hariç bir işletim sistemi için gerekli olan tüm yazılımları içeren dev bir özgür yazılım koleksiyonu olan GNU Projesi ni hayata geçirmiştir. 70’lerin sonu ve 80’lerin başında MIT’de AI (Yapay Zekâ) konusunda çalışmalar yaptığı sırada mesai arkadaşlarının geliştirdikleri yazılımların kaynak kodlarını ticaret amacıyla kapatmalarına karşı isyanı bugüne kadar devam etmektedir.
Stallman’a göre yazılım kodlarının gizlenmesi beraberinde birçok sorunu getirmekteydi. Bunlardan en çok yaşananı, bir firma veya şahsın açık kaynak kodlu bir yazılımı alıp birkaç değişiklik yaptıktan sonra kaynak kodunu kapatarak ticari amaçla kullanmasıydı. Böylesi bir döngü dünyadaki tüm geliştirilen yazılımların zamanla kapalı kaynak haline gelmesine yol açabileceği için Stallman MIT’deki hacker faaliyetlerini ve enerjisini, özgür yazılım savunuculuğuna yöneltmiştir.
Stallman’ın savunuculuğunu yaptığı özgür yazılım aslında dünyanın birçok başka yerinde zaten uygulanmaktaydı. University of California, Berkeley’de vücuda gelen BSD bunun başta gelen örneğidir. BSD geliştirdiği yazılımları ki aralarında TCP/IP protokol takımı gibi İnternet’in belkemiğini oluşturan kodlar da vardır, tamamen açık şekilde herkesin takdirine sunmaktaydı.
BSD de, Stallman’ın yaşadıklarına benzer şekilde kendi geliştirdiği kodların bir başkası tarafından alınarak üstü kapatılıp ticaret amacıyla kullanılmasını yaşamıştır. AT&T, Sys V adı verilen Unix sürümü içinde BSD’nin geliştirdiği ve TCP/IP’yı da içeren birçok kodu kullandı ve daha sonra trajikomik bir şekilde BSD’yi AT&T’nin kendi telif hakkındaki yazılımları kullandığı iddiasıyla 1992’de mahkemeye verdi. Ancak mahkeme AT&T’nin aleyhine sonuçlandı ve BSD kendi Unix sürümünü FreeBSD olarak serbestçe dağıtmaya başlayabildi.
Stallman, açık kaynak kodlarının gizlenerek ticarileşmesinin yerine herkesin daha çok katkıda bulunabileceği bir sistem oluşturmak için GPL (GNU General Public Licence) lisans altyapısını öne sürmüştür. GPL lisansı ile hem son kullanıcı hem de yazılım geliştiriciler açısından daha faydalı ve verimli bir yazılım ortamı amaçlanmıştır.
Linus Torvalds
Linus Torvalds 28 Aralık 1969 tarihinde Finlandiya’da dünyaya geldi.
1988 senesinde Helsinki Üniversitesi Bilgisayar Bilimleri Bölümü’nde eğitime başladı.
Üniversite eğitimini sürdürdüğü yıllarda Intel-80386 işlemcili bir IBM PC satın aldı. Bu bilgisayarda Minix işletim sistemi vardı. Kendi kendine, Minix’teki beğenmediği özellikleri geliştirmeye başladı.
Bu Minix üzerindeki hataları düzeltirken radikal bir karar vererek kendi işletim sistemini yazmaya başladı. Başta Freax adını verdiği bu işletim sistemi, sonraları kendisine yardım eden Üniversiteden tanıdığı Ari Lemke’nin önerisiyle Linux oldu.
Linux’u geliştirirken bir hata yapan Torvalds, bilgisayardaki Minix işletim sisteminin tamamını sildi. Elinde sadece kendi işletim sistemi kalmıştı. Bir radikal karar daha vererek bilgisayarına Minix’i tekrar kurmak yerine kendi işletim sistemini geliştirmeye devam etti.
Bu olaydan yalnız bir sene sonra Minix kullanan birçok kişi, artık Linux’a geçiş yapmıştı.
Günümüzde halen yaygın olarak kullanılan Linux, Linus Torvalds’ın en büyük başarısıdır.
Adrian Lamo
Adrian Lamo, internet kafeleri, kütüphaneleri ve kafeleri kullanarak hack girişimlerini bu mekânlarda yapmasıyla bu camiada “Evsiz hacker” olarak adını duyurmuştur. Lamo’nun en bilinen hack işlemi New York Times ve Microsoft’un sistemlerine girmeyi başarmış olmasıdır. 65,000 dolar ceza alan Lamo’ya altı ay ev hapsi ve 2 yıl bilgisayardan uzak durma hükmü verilmiştir. Lamo, aynı zamanda Yahoo!, Bank of America, Citigroup ve Cingular sistemlerine de girmiş olduğu ihtimallerini üzerinde tutmuştur.